Kültür mantarı, özellikle yemek pişirme ve beslenme amacıyla yetiştirilen mantar türlerini ifade eder. Bu tür mantarlar genellikle kontrollü ortamlarda, özel yetiştirme şartları altında üretilir. Kültür mantarları arasında en yaygın olanları şunlardır:
- Şampiyon Mantarı (Agaricus bisporus): Bu mantar türü, beyaz şampiyon (white button), kahverengi şampiyon (cremini veya portobello) ve diğer varyasyonlarını içerir. Beyaz şampiyon mantarı genellikle genç ve taze halde beyaz renkteyken, kahverengi şampiyon daha olgunlaşmış bir tada sahiptir.
- İstiridye Mantarı (Pleurotus ostreatus): İstiridye mantarı, genellikle beyaz veya sarı renkte olup, istiridye kabuğuna benzer bir yapıya sahiptir. Lezzetli ve besleyici bir seçenektir.
- Şiitake Mantarı (Lentinula edodes): Asya mutfağında sıkça kullanılan bir mantar türüdür. Genellikle kahverengi renkte ve etli bir dokuya sahiptir. Ayrıca sağlığa faydalı birçok bileşen içerir.
- Maitake Mantarı (Grifola frondosa): “Dans eden mantar” olarak da bilinen maitake, Asya mutfağında kullanılan bir diğer popüler mantar türüdür. Sağlığa faydalı özelliklere sahip olduğuna inanılır.
Kültür mantarları genellikle besleyici, düşük kalorili ve çeşitli yemeklerde kullanılabilecek çok yönlü bir malzeme olarak bilinir. Bu mantarlar genellikle özel yetiştirme ortamlarında, belirli sıcaklık, nem ve ışık koşullarında üretilir. Ayrıca, ticari olarak büyük ölçekli mantar yetiştirme işletmelerinde de üretilirler.
Besin Değeri Nedir?
Beyaz Şampiyon Mantarı (100 gram için yaklaşık değerler):
- Enerji: 22 kcal
- Protein: 3.1 g
- Yağ: 0.3 g
- Doymuş Yağ: 0 g
- Tekli Doymamış Yağ: 0.1 g
- Çoklu Doymamış Yağ: 0.1 g
- Karbonhidrat: 3.3 g
- Lif: 1 g
- Şeker: 2.1 g
- Mineraller ve Vitaminler:
- Kalsiyum: 2 mg
- Demir: 0.5 mg
- Magnezyum: 9 mg
- Fosfor: 86 mg
- Potasyum: 318 mg
- Sodyum: 5 mg
- C vitamini: 0.5 mg
- B6 vitamini: 0.1 mg
- Folat: 16 mcg
- Niasin: 3.6 mg
Faydaları ve Zararları Nedir?
Faydaları:
- Düşük Kalorili ve Besleyici: Kültür mantarları düşük kalorili olup, protein, lif, vitaminler (örneğin B vitamini) ve mineraller açısından zengin bir kaynaktır.
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirme: Bazı kültür mantarları, bağışıklık sistemini güçlendirebilecek beta-glukan adlı bir polisakkarit içerir. Bu, vücuttaki bağışıklık hücrelerini etkileyebilir ve enfeksiyonlara karşı koruma sağlayabilir.
- Antioksidan Etkiler: Mantarlar, antioksidanlar açısından zengin olabilir. Antioksidanlar, serbest radikallerle savaşarak hücre hasarını azaltabilir ve genel sağlığı destekleyebilir.
- Kolesterol Düzeylerini İyileştirme: Bazı araştırmalar, kültür mantarlarının kolesterol seviyelerini düşürebileceğini ve kalp sağlığını iyileştirebileceğini göstermiştir.
- Kan Şekerini Dengeleme: Bazı çalışmalar, kültür mantarlarının kan şekerini düzenleyebileceğini ve tip 2 diyabet riskini azaltabileceğini göstermektedir.
Zararları:
- Alerjik Reaksiyonlar: Mantar türlerine karşı alerjik reaksiyonlar görülebilir. Alerjik bireyler, mantarları tüketmeden önce dikkatli olmalıdır.
- Mide Rahatsızlıkları: Bazı insanlar mantarları sindiremeyebilir ve bu da mide rahatsızlıklarına yol açabilir.
- Zehirlenme Riski: Doğada yetişen mantarların bazıları zehirli olabilir. Bu nedenle, doğadan toplandığınız mantarları tüketmeden önce uzman bir kişi tarafından kontrol edilmesi önemlidir.
- İlaç Etkileşimleri: Mantar takviyeleri veya özütleri almadan önce bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir, çünkü bazı mantarlar ilaç etkileşimlerine neden olabilir.
İlgili Araştırma ve Makaleler
https://www.academia.edu/download/57390704/Sos-Con_Tam_Metin_Kitabi.pdf#page=219
